Geboorteverlof: Wat is het en wat zijn de regels?

Het begrip geboorteverlof omvat een reeks regelingen die betrekking hebben op de periode rond zwangerschap, geboorte, en verlof voor partners. In de afgelopen jaren hebben verschillende veranderingen plaatsgevonden, waarbij medewerkers sinds 2019 recht hebben op extra geboorteverlof, sinds 2020 op aanvullend geboorteverlof, en beide ouders vanaf augustus 2022 de mogelijkheid hebben om twee maanden (deels) betaald ouderschapsverlof op te nemen.

Geboorteverlof en ouderschapsverlof

Geboorteverlof en ouderschapsverlof worden vaak verward, maar ze verschillen in doel, doelgroep en voorwaarden. Geboorteverlof is ontworpen voor de werkende partner van de moeder bij de bevalling, terwijl ouderschapsverlof geldt voor beide werkende ouders. Belangrijke verschillen omvatten de duur van het verlof en de doorbetaling van het loon, die in de komende paragrafen nader worden toegelicht. De duur van het verlof komt overeen met het aantal werkuren per week. Het kan direct na de geboorte worden opgenomen of verspreid over verschillende dagen, op voorwaarde dat het binnen vier weken na de geboorte gebeurt. Werkgevers betalen het volledige loon tijdens dit standaard geboorteverlof.

Wat is geboorteverlof?

Geboorteverlof, ook wel bekend als vaderschapsverlof of partnerverlof, verwijst naar de tijd die een werknemer opneemt van het werk vanwege de geboorte van een kind. Het doel van geboorteverlof is om partners de mogelijkheid te bieden om actief betrokken te zijn bij de eerste dagen van het ouderschap. Dit biedt de partner de gelegenheid om gedurende een langere periode bij het gezin te zijn en te ondersteunen bij de zorg voor de pasgeborene.

Belangrijke aspecten van geboorteverlof

1. Duur van het Verlof: Het geboorteverlof in Nederland is in de afgelopen jaren uitgebreid. Momenteel hebben partners recht op vijf werkdagen geboorteverlof. Daarnaast kunnen zij aanspraak maken op aanvullend partnerverlof, wat hen in staat stelt om maximaal vijf weken extra verlof op te nemen.‍
2. Uitkering tijdens verlof: Gedurende het geboorteverlof ontvangen partners een uitkering van 70% van hun dagloon. Bij het aanvullende partnerverlof is de uitkering eveneens 70%, maar met een maximumdagloon.‍
3. Flexibiliteit in opname: Een positief aspect van het beleid is de flexibiliteit in de opname van het verlof. Partners kunnen het geboorteverlof opnemen binnen vier weken na de geboorte, terwijl het aanvullende partnerverlof binnen zes maanden na de geboorte benut kan worden.‍
4. Ondersteuning van werkgevers: Werkgevers spelen een cruciale rol bij het faciliteren van geboorteverlof en partnerverlof. Zij dienen hun werknemers te informeren over hun rechten, de aanvraagprocedure te vereenvoudigen en een ondersteunende houding aan te nemen ten opzichte van het opnemen van dit verlof.‍
5. Bijdrage aan gelijkheid: Het beleid rond geboorteverlof en partnerverlof draagt bij aan gendergelijkheid in de zorg voor het gezin. Door beide in staat te stellen verlof op te nemen, wordt de verantwoordelijkheid voor de zorgtaken eerlijker verdeeld.

Aanvullend geboorteverlof

Sinds 1 juli 2020 is het geboorteverlof uitgebreid met aanvullend geboorteverlof, waarbij medewerkers na het standaard geboorteverlof van een week nog eens maximaal vijf weken extra verlof kunnen opnemen. De uitkering tijdens het aanvullend geboorteverlof bedraagt 70% van het loon en kan via het UWV worden aangevraagd. De medewerker bepaalt de startdatum en verdeling van het verlof, met inspraak van de werkgever in het geval van 'zwaarwegend bedrijfsbelang'.

Wie betaalt (aanvullend) geboorteverlof?

Het standaard geboorteverlof wordt volledig door de werkgever betaald. Voor aanvullend geboorteverlof ontvangt de medewerker 70% van het loon, vergoed door het UWV. Een aanvraag voor de uitkering wordt ingediend via de Verzuimmelder in het werkgeversportaal van het UWV.

In Nederland heeft de overheid zich ingezet voor het welzijn van werknemers en het stimuleren van een gezonde balans tussen werk en privé. Een uitstekend voorbeeld hiervan is het beleid omtrent geboorteverlof en partnerverlof. Deze initiatieven, die zijn ontworpen om nieuwe ouders meer flexibiliteit en ondersteuning te bieden, dragen bij aan een positieve werkomgeving en bevorderen de gelijkheid tussen ouders in de verantwoordelijkheid voor het gezin.

Ouderschapsverlof

Een aanvullende verlofregeling waarmee ouders en werkgevers te maken krijgen, is ouderschapsverlof. Dit verlof stelt beide ouders in staat tijdelijk niet of minder te werken om voor een pasgeboren kind te zorgen.

Hoe werkt ouderschapsverlof?

Ouderschapsverlof, vastgelegd in de Wet arbeid en zorg, geeft beide ouders het recht om in de eerste acht jaar na de geboorte van een kind verlof op te nemen. Het aantal verlofuren is gelijk aan 26 keer het wekelijkse aantal gewerkte uren. Ouderschapsverlof is momenteel onbetaald, maar vanaf augustus 2022 wordt het deels betaald via de Wet betaald ouderschapsverlof.

Nieuwe regeling augustus 2022

De Wet betaald ouderschapsverlof, van kracht vanaf augustus 2022, biedt ouders het recht op negen weken betaald verlof. Beide ouders ontvangen een uitkering van het UWV, aanvullend tot 70% van het dagloon. Werkgevers hoeven het loon niet volledig door te betalen, maar kunnen ervoor kiezen het aan te vullen tot 100%.

Hoe lang betaald ouderschapsverlof?

Na de negen weken betaald ouderschapsverlof volgt een periode van zeventien weken onbetaald ouderschapsverlof, die opgenomen kan worden in de eerste acht levensjaren van het kind.Voor ouderschapsverlof moet de medewerker ouder of verzorger zijn van een kind jonger dan 8 jaar. Als het om verzorging gaat, moet de medewerker op hetzelfde adres als het kind ingeschreven staan. Het recht op ouderschapsverlof geldt ongeacht de duur van het dienstverband of het type arbeidscontract.

Aanvragen ouderschapsverlof

Medewerkers dienen ouderschapsverlof minimaal 2 maanden van tevoren schriftelijk aan te vragen, waarbij zij details zoals de ingangsdatum, het aantal verlofuren per week, de verlofdagen en de duur van het verlof specificeren. Werkgevers mogen een redelijk verzoek tot ouderschapsverlof niet weigeren, maar kunnen bezwaar maken tegen de verdeling van de verlofuren in geval van 'zwaarwegend bedrijfsbelang', mits dit uiterlijk één maand voor de ingangsdatum van het verlof schriftelijk wordt medegedeeld.